Voorzitter,
Het CDA heeft met belangstelling het coalitieakkoord “Groeien door ambitie” gelezen. Daarover later meer. Wij nemen graag de gelegenheid om onze beschouwing te geven over het informatie- en formatieproces. Waar in de publiciteit voortdurend openheid, transparantie en het betrekken van inwoners en belangengroepen werd onderstreept, heeft het daaraan in het genoemde proces volledig ontbroken. In een motie van 24 april 2018 op initiatief van Burgerforum en raadsbreed gesteund, heeft de raad uitgesproken dat de gesprekken tijdens de informatie, met uitzondering van die over personen, in de openbaarheid moeten plaatsvinden. Aan deze motie is volgens het CDA geen invulling gegeven. Het enige gesprek dat de informateur afzonderlijk met de vijf fracties voerde, vond letterlijk plaats in de beslotenheid van een achterafkamertje in een gerenommeerd hotel op een afgelegen locatie in het buitengebied van De Lutte. Tevens werd over de te maken gespreksverslagen meegedeeld dat openbaarheid werd overgelaten aan de afzonderlijke fracties. Hierdoor ontstond er willekeur, vrijblijvendheid en ruimte voor de politieke partijen, om naar eigen inzicht en goeddunken, en zonder verplichtingen, informatie al dan niet te delen.
De formateur kwam in aanloop naar het formatieproces met hoopvolle kreten als “we zien ruimte voor oppositie en andere partijen”. Het CDA heeft in de twee (!) gesprekken aangegeven voorstander te zijn van een raadsagenda op brede thema’s zoals het sociaal domein, armoede en coronaherstelplan. Helaas is dit niet opgepakt door de coalitie. We hebben zelfs geen terugkoppeling gehad van de formerende partijen over onze wens voor een raadsagenda. Het CDA vindt dit een gemiste kans voor het creëren van draagvlak en vertrouwen in de politiek. Ruim 42 procent van de Losserse raadsvertegenwoordiging is in het formatieproces bewust buitenspel gezet. Het voorliggende coalitieakkoord is doordesemd met voornemens tot participatie, transparantie en inwonersbetrokkenheid. Bij het opstellen van het akkoord waren dat nu net de constante afwezigen.
Voorzitter,
De formateur gaf bovendien aan het coalitieakkoord tot stand te laten komen aan de hand van inbreng van partijen uit de samenleving. Dat lovenswaardige streven heeft invulling gekregen door gesprekken met vijftien min of meer willekeurig gekozen inwoners, soms zelfs tot verbazing van de gesprekspartners zelf. Voor het CDA is het onduidelijk hoe, en op basis waarvan, deze selectie van gesprekspartners heeft plaatsgevonden. Bovendien bereikte het CDA signalen van onze dorpsraden dat juist zij niet werden gehoord als gesprekspartner en vertegenwoordiger van onze kernen. Ook dit zet draagvlak en vertrouwen onder druk.
Voorzitter,
Dan het akkoord met de titel ‘Groeien door ambitie’. Het CDA leest veel goede voornemens en een gewenste inrichting van onze samenleving en leefomgeving. In grote lijnen kan het CDA dat volgen en onderschrijven. Nadat Burgerforum, D66 en PvdA eerst de voorkeur uitspraken voor een akkoord op hoofdlijnen ligt er nu een uitgebreide verhalende tekst met veel goede bedoelingen, maar met weinig concrete doelstellingen. Het CDA betreurt het dat niet wordt ingezet op een aantal speerpunten en harde doelen die, gezien de huidige ontwikkelingen om ons heen met voortvarendheid, prioriteit en urgentie moeten worden opgepakt. Denk daarbij ondermeer aan de woningmarkt, klimaatcrisis, energiecrisis en landbouwtransitie. Anderzijds constateert het CDA dat 90 procent van de voornemens in het document kan worden afgevinkt als bestaand beleid, en voortzetting van een reeds eerder ingezette koers. Vele genoemde acties zijn eerder al onderzocht op haalbaarheid, in gang gezet of in een vergevorderd stadium van uitvoering. Het is in elk geval voor het CDA wel een geruststellende gedachte dat reeds ingezet en succesvol bewezen beleid wordt gecontinueerd.
Wel leest het CDA een enkele opmerkelijke passage in het document. Daartoe willen we ons vanavond beperken. De nieuwe coalitie streeft naar een aantal van 25.000 inwoners. Het CDA mist daarbij de onderbouwing, nadere overwegingen en een integrale visie. Groei van het inwoneraantal op zich is een schamel streven. Losser moet dan een immigratie-gemeente worden. Dat kan, maar het CDA vraagt zich af welke toekomstige bevolkingssamenstelling de coalitie daarbij voor ogen heeft. Welke doelgroepen zich zouden moeten huisvesten in de gemeente Losser. Wat betekent het voor de groene, schaarse ruimte, de uitvoerbaarheid van het woningbouwprogramma en in welke mate zorgt het voor verdringing en prijsopdrijving op de woningmarkt. Welke effecten heeft het voor het sociale domein van onze gemeente en wat betekent het voor de leefbaarheid. Vragen waarop het akkoord geen antwoord geeft.
Het CDA legt liever de prioriteit in het voorzien in de woningbehoefte van onze eigen inwoners en voor elke generatie. Om alleen al onze eigen inwoners hierin te faciliteren, zullen we de komende jaren de handen vol hebben. Daarna is voor het CDA pas aan de orde hoe we belangstellenden uit de omliggende regio en de randstedelijke trek kunnen voorzien van een woning in onze gemeente Losser.
Een andere opvallende passage is het windbeleid, of liever gezegd het beleid dat er niet komt. De nieuwe coalitie wil geen windbeleid en laat het over aan de provincie en de grote commerciële investeerder Prowind. Vorige week werd al duidelijk dat Prowind en de provincie een windmolen gaan plaatsen in De Lutte. Nu worden er dat zelfs vier. Dat betekent voor de inwoners van Losser alleen de lasten en niet de lusten. Zonder een eigen windbeleid wordt bovendien de weg geopend voor plaatsing van grote windturbines bij Beuningen, Losser en Overdinkel, tenslotte eerder ook aangemerkt als potentiële en kansrijke zoekgebieden. De coalitie laat dat nu allemaal over aan Prowind en de provincie. Overigens constateert het CDA ook hier weer een opmerkelijke draai van Burgerforum, dat tot voor kort windmolens hoger dan 25 meter categorisch uitsloot en vol overtuiging uitsprak dat de provincie niet op eigen houtje windmolens zou plaatsen. Burgerforum geeft het verzet tegen grote windturbines op en offert daarbij het belang van onze inwoners. Het CDA kiest ervoor bij windmolens zelf aan de bal te blijven en blijft pleiten voor een eigen windbeleid, waar lasten en lusten samenvallen!
Een ander punt, voorzitter, waar we hier onze zorgen over willen uitspreken is de toekomst van ons buitengebied en de transitie die we moeten maken met het oog op de stikstofcrisis en de kaderrichtlijn water. Dit linksgeoriënteerde college en de “nee, tenzij” benadering voorspelt niet veel goeds voor onze agrariërs.
Voorzitter,
Ik kom tot een laatste opmerking over het akkoord. Volgens de eigen kwalificatie van de opstellers is het doordrenkt van participatie, burgerbetrokkenheid, burgerpanels, inspraak, vooroverleg, enzovoorts. Ook het CDA acht dat een nobel streven, maar tegelijkertijd vragen wij ons af of dit niet gaat sterven in goede bedoelingen. Het mag de daadkracht en voortvarendheid niet in de weg staan. Het CDA zal met grote belangstelling de voortvarendheid in de uitvoering volgen.
De allerlaatste zinnen van het akkoord met de veelbelovende titel ‘Groeien door ambitie’ is misschien wel de meest kernachtige. In twee zinnen wordt het verder wat beschrijvende karakter van het document samengevat en bekrachtigd of -zo u wilt- ontkracht. Ik citeer: “Onze ambities zijn leidend, maar we beseffen ook dat het kan schuren met de ambtelijke capaciteit en beschikbare middelen. Dan zullen we keuzes moeten maken en prioriteiten moeten stellen”. Daaruit spreekt voor het CDA ook de grote vrijblijvendheid van dit akkoord.
Voorzitter, het CDA beperkt zich voor dit moment in zijn beschouwing op het document. We zien de verdere ontwikkeling, voorstellen, beleidsstukken en uitvoering met grote belangstelling tegemoet. Het CDA zal deze beoordelen op inhoud en vooral op wat goed is voor de hele Losserse samenleving. Zo opereerde het CDA in het verleden en zal het in de toekomst blijven doen.
Tot besluit voorzitter,
Straks volgt de benoeming van de wethouders. Daarin ziet het CDA enkele opmerkelijkheden. Vooral de voordracht van de kandidaat van de lokale partij Burgerforum is opvallend, woonachtig in Oldenzaal. Stem lokaal en je krijgt een wethouder uit Oldenzaal. En lid van één van de door Burgerforum verfoeide landelijke partijen, in dit geval GroenLinks. Verder vraagt het CDA zich af wat de beoogde formatie is van het nieuwe college. Dat blijkt nergens uit het akkoord. We horen graag.
Bij het agendapunt benoeming wethouders komt het CDA met een stemverklaring.
Dank u wel.
